اسید فسفریک، اسیدی بی رنگ و بی بو می باشد که حاوی فسفر است. فرمول شیمیایی اسید فسفریک H3PO4 می باشد و نام دیگر آن، اسید اورتوفسفریک نیز خواهد بود. از این رو، نوشابه یکی از نوشیدنی های بسیار پر طرفدار در سراسر جهان بوده و هست و امروزه از جایگاه ویژه ای در خوراک انسان ها برخوردار می باشد. در این میان، نوشابه کوکا کولا از جمله نوشیدنی هایی می باشد که به علت مزه تند و تیزش مورد علاقه بسیاری از افراد واقع شده است. حال در این مقاله، سعی ما بر این است که شما را با نقش اسید فسفریک در نوشابه که یک نوشیدنی پرطرفدار می باشد، آشنا کنیم؛ پس با ما همراه باشید.
فهرست موضوعات
اسید فسفریک چیست؟
اسید فسفریک، می تواند به صورت مایع و یا بلور های جامد تولید شود که از خاصیت خورندگی بالایی برخوردار می باشند. اسید فسفریک به سه دسته اسید فسفریک خوراکی، کشاورزی و صنعتی تقسیم خواهد شد. جالب است بدانید از اسید فسفریک خوراکی به دلیل قیمت مناسب و داشتن ویژگی مواد نگهدارنده برای انواع محصولات غذایی، به عنوان ماده اولیه محبوب بین تولیدکنندگان مواد غذایی محسوب می شود. در کنار نوشیدنی ها و محصولات نانوایی، همچنین در پنیر ها و دیگر محصولات لبنی و فرآورده های گوشتی می توان ردی از اسید فسفریک خوراکی پیدا کنید. از این رو، از اسید فسفریک در نوشابه هم استفاده می شود.
نوشابه از چه چیزهایی ساخته شده است؟
همانطور که میدانید، اسید فسفریک نوشابه یکی از مواد های تشکیل دهنده نوشابه می باشد که تولیدکنندگان نوشابه، با خرید اسید فسفریک از آن در تولیداتشان استفاده خواهند کرد. حال در این قسمت از مقاله، می خواهیم بدانیم که به صورتی کلی چه چیز هایی در یک نوشابه وجود دارند. آنچه که از محتویات نوشابه می دانیم شامل مواد زیر است که عبارت اند از:
- آب برای ایجاد آبرسانی و طراوت نوشیدنی
- شکر برای ایجاد مزه شیرین
- شیرین کننده های کم کالری یا بدون کالری
- کارامل برای ایجاد رنگ کاراملی
- طعم دهنده های طبیعی
- کافئین برای ایجاد مزه تلخ
- استفاده از اسید فسفریک نوشابه برای ایجاد مزه تند و تیز و کربن دی اکسید به منظور گاز دار شدن
آب
همه نوشیدنی ها از جمله آن هایی که در تولیدشان از کافئین استفاده می شود، هیدراته خواهند شد. نوشیدنی های گازدار چه معمولی و چه کم کالری، دارای بین 85 تا 99 درصد آب می باشند که در واقع انتخاب های مناسبی برای رفع نیاز آب بدن شما هستند.
شکر
از شکر برای شیرینی نوشابه ها استفاده می شود و به دلیل طعم لذیذی که دارد، وجود آن در نوشیدنی ها بسیار مهم خواهد بود. اکثر شکری که در تولید نوشابه مورد استفاده قرار می گیرد، مربوط به چغندر و مقداری نیز مربوط به نیشکر بود است که با نام ساکارز نیز شناخته می شود. در این راستا، هر ۲۵۰ میلی لیتر نوشابه حاوی ۲۷ گرم یا معادل ۴ تا ۵ قاشق چای خوری شکر می باشد.
شیرین کننده ها
استفاده از شیرین کننده های کم کالری و بدون کالری، یکی از مراحل تولید نوشابه می باشد که بسیار رایج است. شیرین کننده هایی نظیر سیکلامات، آسه سولفام پتاسیم، آسپارتام، ساخارین و ساکرالوز انواعی از شیرین کننده های مصنوعی می باشند که همانند اسید فسفریک نوشابه در تولید آن ها استفاده خواهند شد.
دی اکسید کربن
کیفیت درخشان متمایز و اثر حباب زایی در نوشابه ها هنگامی که در لیوان ریخته می شود، به علت استفاده از دی اکسید کربن دمیده در آن نوشابه می باشد. همانگونه که مطلع هستید از آب های گازدار طبیعی قرن هاست که استفاده می شود، اما در نیمه قرن نوزدهم بود که فرآیند کربناته سازی یا همان گازدار کردن نوشابه تجاری شد و نوشیدنی های گازدار در سرتاسر جهان ظاهر شدند.
نقش اسید فسفریک در نوشابه
فسفر، یک ماده معدنی می باشد که به طور طبیعی در طبیعت یافت خواهد شد و نیز نقش بسیار مهمی در نحوه دریافت انرژی بدن ما دارد. این ماده جزء اصلی استخوان ها و دندان ها می باشد. همانطور که میدانید، همانند اسید فسفریک کشاورزی که در صنعت کشاورزی بسیار کاربرد دارد، اسید فسفریک خوراکی هم برای افزودن طعم تند و … در نوشابه مورد استفاده قرار می گیرد. از این رو شما می توانید اسید فسفریک را در گوشت، شیر، پنیر، نان، سبوس، تخم مرغ، غلات صبحانه، آجیل، ماهی، آب میوه، نوشیدنی های حاوی سویا، نوشابه های گازدار، نوشابه های کم کالری و نوشیدنی های ورزشی پیدا کنید.
نقش اسید فسفریک نوشابه در آن را نمی توانیم دسته کم بگیریم. زیرا این ماده به ایجاد بافت یکدست و یکپارچه نوشابه کمک خواهد کرد و سبب جلوگیری از رشد باکتری ها در آن می شود و در واقع می توان اسید فسفریک را یک ماده نگهدارنده نامید. از طرفی اسید فسفریک نوشابه، می تواند باعث ایجاد طعم و عطر خاصی در نوشابه شود؛ به طوری که می توان گفت طعم تند و تیز نوشابه از این ماده ناشی خواهد شد.
میزان اسید فسفریک در نوشابه
کاربرد اصلی اسید فسفریک نوشابه در آن، به ویژه نوشابه های کولا و آبجو می باشد. اسید فسفریک به عنوان یک ماده اسیدی عمل خواهد کرد و طعم تارت مانند خاصی را برای طعم این محصولات فراهم می سازد. در سال ۱۹۱۹ شخصی به نام هاروی وایلی، مقادیر مواد افزودنی موجود در نوشابه را بیان کرده بود و طبق این منبع، میزان اسید فسفریک نوشابه در آن ۰/۲۶ تا ۰/۳ درصد می باشد. حال در این قسمت سعی کردی ایم که در جدول زیر مقدار مواد افزودنی سایر نوشابه ها از جمله میزان اسید فسفریک آن آورده شده است تا با آن ها آشنا شوید. آن مقادیر عبارت اند از:
| مواد افزودنی | مقدار |
| کارامل-گلیسیرین-عصاره لیمو-اسانس | متفاوت |
| آب (درصد) | ۳۴-۴۱ |
| الکل (درصد حجمی) | ۰/۹-۱/۲۷ |
| شکر (درصد) | ۴۸/۸۶-۵۸ |
| کافئین (دانه/ یک اونس مایع) | ۰/۹۲-۱۳۰ |
| اسید فسفریک (درصد وزنی) | ۰/۲۶-۰/۳۰ |
اندازه گیری اسید فسفریک در نوشابه
برای اندازه گیری مقدار H3PO4 در انواع نوشابه ها باید از روش پی اچ متری استفاده کنند. از آنجایی که نوشابه های گازدار علاوه بر H3PO4 حاوی H2CO3 می باشد که می تواند بر روی PH تاثیر بگذارد و نتایج اشتباهی را برای این آزمایشگاه به همراه داشته باشند بنابراین در آزمایشگاه ها برای اندازه گیری میزان اسید فسفریک در نوشابه، می بایست ابتدا نوشابه مورد نظرشان را گرم کنند تا پس از آن واکنش زیر اتفاق بیفتد:
H2CO3(aq) → CO2(g) + H2O(l)
آیا وجود اسید فسفریک در نوشابه خطرناک است؟
حال می خواهیم پاسخ سوالی را بدهیم که شاید برای شما پیش بیاید. سازمان بهداشت جهانی بریتانیا، میزان مصرف مواد مغذی مرجع خود را برای فسفر 550 میلی‌گرم در روز برای بزرگسالان تعین کرده که برای آنان مشکلی پیش نیاید و مؤسسه پزشکی ایالات متحده، مقدار مجاز رژیم غذایی توصیه شده برای فسفر را 700 میلی‌گرم در روز برای تمامی افراد بالای 18 سال، از جمله زنان باردار و شیرده، تعیین کرد. اما به این نکته توجه داشته باشید که بهتر است که هر بار پس از اتمام نوشیدنی خود، از مسواک بزنید. در غیر این صورت، می بایست به دندانپزشک مراجعه کنید که باز هم در تولید وسایل دندانپزشکی، از اسید فسفریک صنعتی استفاده می شود.
جمع بندی
در این مقاله، سعی کردیم که نگاهی بر نقش اسید فسفریک نوشابه و مزایا و معایب آن داشته باشیم. همانطور که گفته شد این ترکیب به عنوان طعم دهنده و نگهدارنده در نوشابه مورد استفاده قرار می گیرد و تولیدکنندگان با خرید اسید فسفریک از آن در این راستا استفاده می کنند؛ در صورتی که به اندازه معقول و کم از نوشابه استفاده کنید، هیچ خطری سلامتی شما را تهدید نخواهد کرد. اما مصرف طولانی مدت آن، می تواند مشکلاتی برای سلامتی ایجاد نماید. امیدواریم مطالب ارائه شده برای شما مفید بوده و نهایت استفاده را کرده باشید، سپاس از همراهی شما.